Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi – Mart 2025

İçerikler

Merkezi yönetim bütçesi mart ayında 261,5 milyar TL açık verirken, faiz dışı denge ise 100,2 milyar TL açık kaydetti. Böylelikle merkezi yönetim bütçesi yılın ilk çeyreğinde kümülatif olarak 710,8 milyar TL’lik açık verirken, 2025 yılı için öngörülen 1,93 trilyon TL’lik bütçe açığının %36,8’i kullanılmış oldu. Mart ayı itibariyle 12 aylık kümülatif bütçe açığı 2,3 trilyon TL, 12 aylık kümülatif  faiz dışı açık ise 819,5 milyar TL düzeyinde oluştu.

Mart ayında bütçe gelirlerinde yıllık bazda %58,4 oranında artış yaşanırken, aynı dönemde %38,1 olan yıllık TÜFE artışı göz önüne alındığında bütçe gelirlerinde reel bir yükseliş olduğu görülüyor. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin gerçekleşme oranı ise Mart 2025 döneminde %18,8’e yükseldi. Vergi gelirleri tahsilatı mart ayında yıllık %53,4’lük artışla 645,1 milyar TL düzeyinde gerçekleşti. Alt gelir kalemlerine baktığımızda: Gelir vergisi gelirleri mart ayında 172,6 milyar TL ile yıllık bazda %102,7 oranında artış gösterirken, kurumlar vergisi gelirleri ise dönemselliğin etkisi ile birlikte 4,8 milyar TL ile yıllık %4,5 oranında düşüş kaydetti. Ayrıca, İç talebi yansıtan önemli kalemlerden biri olan dahilde alınan KDV gelirleri Mart 2025 döneminde 92,4 milyar TL ile yıllık %88,5 artarken, ÖTV gelirleri ise yıllık %37,2 artışla 132,6 milyar TL oldu. ÖTV gelirlerinin alt kalemlerini incelediğimizde, iç talep dinamiklerini yansıtan bir diğer önemli kalem olan dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV gelirlerinde mart ayında 8,3 milyar TL ile yıllık %2 oranında sınırlı bir gerileme yaşandığı görülüyor. Şubat ayı için aktivitede iyileşme sinyalleri üreten öncü göstergeler,  mart ayı için “güçlü, ancak şubata göre hafif kız kesen” bir aktivite görünümü ortaya koymuştu. KDV, ÖTV ve dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV gelirlerinde de Mart 2025 döneminde, bir önceki aya göre sınırlı bir yavaşlama olduğu izleniyor.

Merkezi yönetim bütçe giderleri ise mart ayında 1 trilyon TL ile yıllık %48,3 oranında artış kaydetti. Böylelikle 2025 merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 14,7 trilyon TL’nin %21,2’si kullanılmış oldu. Faiz dışı harcamalarda mart ayında 866,5 milyar TL ise yıllık %40,1 oranında yükseliş görülürken, alt kalemlere baktığımızda mal ve hizmet giderleri ile sermaye giderlerinin yıllık bazda sırasıyla %65,2 ve %77 artış kaydettiği izleniyor. Personel giderleri yıllık %38,4 artarken, cari transferler ise %44,7 oranında bir yükseliş kaydetti.

2025 bütçe açığı tahminimizi yakın dönemde 1,61 trilyon TL’den (GSYİH’nın %2,7’si) 1,9 trilyon TL’ye (GSYİH’nın %3’ü) revize ettik. Yılın ilk çeyreğinde verilen 710,8 milyar TL düzeyindeki yüksek bütçe açığı ve nakit dengesinde ulaşılan 901 milyar TL’lik yüksek açık düzeyi, kamu harcamalarının dezenflasyon görünümü üzerinde risk yaratmaya devam ettiğini gösteriyor. Bütçe açığı tahmininin %36,8’inin bu yılın ilk üç ayında gerçekleşmiş olması ile birlikte, yılın geri kalanında mali konsolidasyonun sağlanmasının enflasyon ve büyüme arasındaki dengenin güçlenmesi açısından kritik olduğu görüşündeyiz. Nakit bütçede gelecek dönemde iyileşme görülmemesi durumunda, büyüme üzerindeki yukarı yönlü risklerin artması beklenebilir.

Grafikler

Bütçe Göstergeleri                                      

(12-aylık kümülatif, milyar TL)

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım