Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi – Aralık2023

İçerikler

Bütçe açığı 2023’te 1,37 trilyon TL oldu

Aralık merkezi yönetim bütçesi 842,5 milyar TL tutarında oldukça yüksek bir açık verirken, faiz dışı açık ise 800,2 milyar TL oldu. Geçen yılın aynı ayında kaydedilen 122,2 milyar TL bütçe açığı ve 104 milyar TL faiz dışı açığa göre önemli oranda artış olduğu görülüyor. Aralık verileri ile birlikte 2023 kümülatif bütçe açığı, deprem kaynaklı giderlerin de etkisi ile birlikte 1,37 trilyon TL olarak gerçekleşirken, 2022 yılında kaydedilen 142,6 milyar TL’lik bütçe açığına göre ciddi bir bozulma yaşandığını görmekteyiz. Ayrıca 2023 yılı kümülatif faiz dışı açığın da 700,35 milyar TL düzeyinde oluştuğu ve burada da 2022 yılında kaydedilen 168,3 milyar TL’lik faiz dışı fazlaya göre önemli bir kötüleşme yaşandığı izleniyor.

OVP tahminlerine bakıldığında 2023 yılı bütçesinde 6,56 trilyon gider ve 4,93 trilyon gelire karşılık bütçe açığının 1,63 trilyon TL ile yüksek bir yerde tahmin edildiğini takip etmiştik. Bugün gelen veriler çerçevesinde bütçe dinamiklerinde 2022 yılına kıyasla önemli bir bozulma izlenirken, deprem harcamalarının 2023 yılında yüksek bütçe açığı verilmesinde rol oynadığı izleniyor. Öte yandan 2023 bütçe açığının OVP tahmininin hafif altında bir yerde oluştuğunu görmekteyiz.

Verinin alt kalemlerini incelediğimizde:

• Aralık ayında bütçe gelirlerinde %117,4 oranında yıllık yükseliş izlendi. Vergi gelirlerindeki %108 oranındaki nominal artış burada en önemli faktör olarak ön plana çıkarken, aralık ayında %64,8 olarak gerçekleşen yıllık enflasyon göz önüne alındığında reel artışın yüksek olduğu görülüyor. Vergi gelirlerinin alt kalemlerine bakıldığında doğrudan vergi kalemleri olan gelir ve kurumlar vergilerindeki artışın sırasıyla %96 ve %125 ile enflasyonun oldukça üzerinde olması gelirler tarafındaki güçlü resmi işaret ediyor.
• Öte yandan, aralık ayında kaydedilen yüksek bütçe açığında yıllık %278 oranında artış gösteren faiz dışı harcamaların önemli rol oynadığı takip ediliyor. Aralık ayında sermaye transferlerinden doğan harcama 640 milyar TL ile harcamaları yukarı çeken en önemli faktör olarak ön plana çıkarken, verinin detayını incelediğimizde “Sınıflandırmaya Girmeyen Diğer Kurum, İşletme ve Hane Halkına Yapılan Sermaye Transferleri” başlığındaki 622,7 milyar TL’lik harcamanın aralık ayı bütçe giderlerinin büyük kısmını oluşturduğunu görmekteyiz. Diğer yandan cari transferler ile sermaye giderlerindeki yıllık artışın sırasıyla %167 ve %81 olduğunu görmekteyiz.

OVP’de 2024’e ilişkin 2,65 trilyon TL tutarında yine yüksek bir bütçe açığı tahmini olduğu görülüyor. 2024 yılı içerisinde maliye politikalarının para politikası ile uyumlu bir görünüm içerisinde olmasının TCMB’nin hedeflediği enflasyon seviyelerine ulaşılması açısından kritik olduğu görüşündeyiz. Maliye politikasının genişlemeci tarafta kalması enflasyon konusundaki kazanımları sınırlandıracak bir unsur olarak ön plana çıkacaktır.    

Grafikler

Bütçe göstergeleri (12-aylık kümülatif, milyar TL)

 Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım