Ödemeler Dengesi - Eylül 2023

İçerikler

12 aylık cari açık eylülde 51,7 milyar dolar oldu

Eylül cari işlemler dengesi 1,9 milyar dolar fazla ile kurum tahminimiz olan 1,15 milyar dolar ve medyan beklenti olan 1,4 milyar dolar seviyesinin üzerinde gerçekleşti. Böylece Ekim 2021’den bu yana en yüksek cari fazla kaydedilirken, yıllık açık 56,6 milyar dolardan 51,7 milyar dolara geriledi. Altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı (çekirdek denge) ise aylık 7,1 milyar dolar fazla verirken, 12 aylık fazla 37,65 milyar dolardan 38 milyar dolara yükseldi. Eylül ayında kaydedilen yüksek cari fazlada dış ticaret açığındaki gerileme ve turizm gelirleri etkili oldu.

Alt kalemleri incelediğimizde; Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığının ekim ayında 3,7 milyar TL seviyesine indiği görülürken, altın ithalatının ise ağustos ayındaki 3,3 milyar TL seviyesinden 1,9 milyar TL’ye gerilediği takip edildi. Hizmet dengesi tarafında seyahat gelirlerinin cari fazla verilmesinde önemli rol oynadığı ve seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirin 5 milyar dolar olduğu görüldü. Diğer yandan eylül ayında birincil gelir dengesi kalemi 851 milyon dolar net çıkış, ikincil gelir dengesi kalemi ise 131 milyon dolar net giriş kaydetti.

Sermaye hareketleri tarafına baktığımızda; Net portföy hareketlerinde eylül ayında 1 milyar dolarlık bir girişin yaşandığı, yılbaşından beri toplam girişim ise 1,9 milyar dolara ulaştığı takip edildi. Alt kalemleri incelediğimizde ise yurt dışı yerleşiklerin hisse senedi piyasasında 263 milyon dolarlık net satış, tahvil piyasasında ise 90 milyon ABD doları net alış yaptığı ve standart portföy kanallarındaki yabancı hareketliliğinin sınırlı kalmaya devam ettiği görülüyor. Diğer taraftan yurt içi bankaların yurt dışı muhabirlerindeki efektif ve mevduat varlıklarının 3,3 milyar dolar net azalış kaydederken, yurtdışı bankaların yurtiçindeki mevduatlarında da 414 milyon dolar artış gözlemlendi. Net hata ve noksan kaleminde ise eylül ayında 208 milyon dolar kadar oldukça sınırlı bir giriş olduğu izleniyor. Yılbaşından beri bu kalemden toplam girişin 1,4 milyar dolar olduğu görülüyor. Son olarak eylül ayında resmi rezervlerde 7,7 milyar dolar net artış takip edildi.  

Ticaret Bakanlığı tarafından açıklanan öncü veriler dış ticaret dengesindeki iyileşmenin ekim ayında daha ılımlı düzeyde devam ettiğini gösteriyor. Ekim ayına ilişkin açıklanan öncü verilere göre ithalat ekim ayında 29,6 milyar dolar, ihracat ise 22,9 milyar dolar oldu. Böylelikle dış ticaret açığı eylül ayındaki 5 milyar dolar düzeyinden 6,7 milyar dolara yükseldi.

2023 yıllık cari işlemler açığının 45 milyar dolar seviyesinde oluşacağını tahmin ediyoruz. Orta Doğu’da devam eden savaşın piyasa fiyatlamaları üzerindeki etkisini yitirmesi ile birlikte pek çok finansal enstrümanda savaş primlerinin silindiğini izliyoruz. Brent petrolde de jeopolitik gerilimin yarattığı kazançlar silinirken, varil başına 80$ altına inen fiyatlar cari işlemler dengesine yönelik olumlu bir gelişme olarak ön plana çıkıyor. Önümüzdeki dönemde küresel enerji fiyatlarındaki gelişmelerin yanı sıra yurt içinde talep dinamiklerinde gözlemlenebilecek yavaşlamanın boyutu cari açıktaki iyileşmenin seyri açısından önemli olacak.

Grafikler

Cari İşlemler Dengesi (yıllık, milyar US$)

Kaynak: TCMB, Tacirler Yatırım

Dış Ticaret Dengesi (milyar $, yıllık)

Kaynak: TÜİK, Tacirler Yatırım