Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi – Temmuz 2024

İçerikler

Merkezi yönetim bütçesi temmuzda 96,8 milyar TL açık verirken, faiz dışı açık ise 4,2 milyar TL oldu. Geçen yılın aynı ayında 48,6 milyar TL bütçe fazlası ve 86,3 milyar TL faiz dışı fazla kaydedilmişti. Temmuz verileri ile birlikte 12 aylık bütçe açığı 1,8 trilyon TL’ye yükselirken, 12 aylık faiz dışı açık ise 755,6 milyar TL’ye yükseldi. Ocak – Temmuz döneminde bütçe açığı 844 milyar TL, faiz dışı açık ise 177 milyar TL oldu.

Temmuz ayında bütçe gelirlerinde, kurumlar vergisinden kaynaklanan baz etkisi ve ötelenen beyanname süreleri nedeniyle yıllık bazda %45’lik görece düşük bir artış yaşandı. Temmuz 2024’te %61,8 olarak gerçekleşen yıllık TÜFE artışı göz önüne alındığında reel bir gelir kaybının oluştuğu izleniyor. Bütçe gelirlerinin alt kalemlerine baktığımızda: Kurumlar vergisi gelirleri temmuz ayında yıllık %34 oranında bir daralma gösterirken, aylık bazda ise %3 oranında sınırlı bir artış kaydetti. Buradaki gerileme, geçen yılın aynı döneminde temmuz ayına ötelenen beyanname sürelerinin yarattığı baz etkisinden kaynaklandı. Gelir vergisi tarafında ise aylık bazda %43, yıllık bazda %115’lik bir artış izlendi. Öte yandan, İç talebi yansıtan önemli kalemlerden biri olan dahilde alınan KDV gelirleri Temmuz 2024 döneminde 78,6 milyar TL ile bir önceki yılın aynı dönemine göre %75,2 artarken, aylık bazda ise %2,6 daralma kaydetti. ÖTV gelirleri ise temmuz ayında aylık %21, yıllık %141 artışla 134,8 milyar TL olurken, alt kalemleri incelediğimizde petrol ve doğalgaz ürünlerinden sağlanan gelirlerde aylık %1,5 yıllık ise %4,4’lük bir artış yaşandığını izliyoruz. Diğer taraftan iç talep dinamiklerini yansıtan bir diğer önemli kalem olan dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV gelirlerinde aylık %5,1, yıllık ise %130’luk bir yükseliş izleniyor.

Harcamalar tarafında ise yıllık %81,6 oranında bir artış yaşandığı dikkat çekiyor. Faiz dışı harcamalarda yıllık %76 oranında bir yükseliş görülürken, alt kalemlere baktığımızda mal ve hizmet giderleri ile sermaye giderlerindeki sırasıyla yıllık %116 ve %282 oranlarındaki artışların ana faktörler olarak öne çıktığı görülüyor. Personel giderleri yıllık bazda %76 artarken, cari transfer ise yıllık %55 oranında bir yükseliş kaydetti.

Orta Vadeli Program’da (OVP) 2024’e ilişkin 2,65 trilyon TL tutarında bir bütçe açığı tahmini olduğu görülüyor. 2024 bütçe açığının OVP tahminin altında, 2 trilyon TL (GSYİH’nın %5,2’si) düzeyinde gerçekleşmesini bekliyoruz. Eylül ayında güncellenmesi beklenen OVP’de yıl sonuna ilişkin bütçe açığı beklentisinin aşağı yönlü revize edilebileceğini değerlendiriyoruz.

Grafikler

Bütçe göstergeleri (12-aylık kümülatif, milyar TL)

 Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım