Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi – Mayıs 2025

İçerikler

Merkezi yönetim bütçesi, kurum beklentimize paralel olarak mayıs ayında 235,2 milyar TL fazla verirken, faiz dışı denge ise 346,4 milyar TL fazla kaydetti. Böylelikle yılın ilk 5 ayına ilişkin kümülatif bütçe açığı 650,3 milyar TL düzeyinde oluşurken, 2025 yılı için öngörülen 1,93 trilyon TL’lik bütçenin %33,7’si kullanılmış oldu. Mayıs ayı itibariyle 12 aylık kümülatif bütçe açığı 2,3 trilyon TL, 12 aylık kümülatif  faiz dışı açık ise 653,4 milyar TL düzeyinde oluştu.

Mayıs ayında bütçe gelirlerinde yıllık bazda %31,6 oranında artış yaşanırken, aynı dönemde %35,4 olan yıllık TÜFE artışı göz önüne alındığında bütçe gelirlerinde reel bir düşüş olduğu görülüyor. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin gerçekleşme oranı ise Mayıs 2025 döneminde %36 oldu. Vergi gelirleri tahsilatı mayıs ayında yıllık %33,2’lik artışla 1,2 trilyon TL düzeyinde gerçekleşti. Alt gelir kalemlerine baktığımızda: Gelir vergisi gelirleri mayıs ayında 213,5 milyar TL ile yıllık bazda %88,4 oranında artış gösterirken, 2023 itibariyle kaldırılan 4. Geçici Vergi’nin mayıs ayı bütçe dinamiklerinde oluşturduğu mevsimsellik etkisi ile birlikte kurumlar vergisi gelirleri ise aylık %1484 ve yıllık %16,6 artış ile 470,9 milyar TL oldu. Bunun yanı sıra, iç talebi yansıtan önemli kalemlerden biri olan dahilde alınan KDV gelirleri Mayıs 2025 döneminde 103,4 milyar TL ile yıllık %67,8 artarken, ÖTV gelirleri ise yıllık %23,4 artışla 143,6 milyar TL oldu. ÖTV gelirlerinin alt kalemlerini incelediğimizde, iç talep dinamiklerini yansıtan bir diğer önemli kalem olan dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV gelirlerinde mayıs ayında 9,3 milyar TL ile yıllık %18,7 oranında bir artış yaşandığı görülüyor. Bütçe gelirlerini analiz ettiğimizde, büyüme dinamiklerinde sınırlı bir yavaşlama olduğunu, ancak soğumanın henüz beklendiği ölçüde oluşmadığını takip ediyoruz.

Merkezi yönetim bütçe giderleri ise mayıs ayında 1,1 trilyon TL ile yıllık %38,3 oranında artış kaydetti. Böylelikle 2025 merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 14,7 trilyon TL’nin %36,2’si kullanılmış oldu. Faiz dışı harcamalarda mayıs ayında 978,6 milyar TL ile yıllık %44,5 oranında yükseliş görülürken, alt kalemlere baktığımızda mal ve hizmet giderleri ile sermaye giderlerinin yıllık bazda sırasıyla %42,9 ve %61,6 artış kaydettiği izleniyor. Personel giderleri yıllık %34,8 artarken, cari transferler ise %46,5 oranında yükseliş kaydetti.

Mayıs ayında kaydedilen bütçe fazlasının, 2023 yılından itibaren kaldırılan 4. Geçici Vergi’nin mayıs ayı bütçe dinamiklerinde oluşturduğu “kurumlar vergisi artışı” kaynaklı olduğunu belirtmek isteriz. Bu mevsimsel etki ile birlikte mayıs ayında kurumlar vergisi geliri 470,9 milyar TL ile aylık bazda %1484 oranında önemli bir yükseliş gösterdi. Yılın son üç aylık dönemi için verilen 4. Geçici Vergi’nin kaldırılması ile birlikte, 2023 yılından itibaren mayıs bütçesine hem cari yılın ilk üç ayına ait geçici vergi, hem de bir önceki yılın son çeyreğine ilişkin beyan edilen kurumlar vergisi yansıyor. Bu durum, mayıs ayı gelirlerinde belirgin bir artışa neden oluyor. Dolayısı ile bu etkinin haziran ayından itibaren ortadan kalkmasını ve bütçenin yeniden açığa dönmesini bekliyoruz. Yıl sonu bütçe açığı tahminimiz 1,9 trilyon TL (GSYİH’nin %3’ü) düzeyinde.

Grafikler

Bütçe Göstergeleri (12-aylık kümülatif, milyar TL)

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım