16.12.2024
Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi – Kasım 2024
Bütçe, Ocak – Kasım döneminde 1,28 trilyon TL açık verdi
Detaylı PDF - 104 KBİçerikler
İçerikler
Kasım ayında merkezi yönetim bütçesi 16,6 milyar TL açık verirken, faiz dışı denge ise 129,7 milyar TL fazla verdi. Kasım verileri ile birlikte 12 aylık bütçe açığı 2,12 trilyon TL’ye, 12 aylık faiz dışı açık ise 881,9 milyar TL’ye çıktı. Ocak – Kasım döneminde ise bütçe açığı 1,28 trilyon TL, faiz dışı açık 81,7 milyar TL oldu. Ocak – Kasım döneminde Hazine nakit dengesi ise 1,76 trilyon TL açık kaydederken, tahakkuk bazlı bütçe ile nakit bazlı bütçe arasındaki ayrışmanın sürdüğü izleniyor.
Kasım ayında bütçe gelirlerinde yıllık bazda %25,8 oranında zayıf artış yaşanırken, burada kurumlar vergisi gelirlerinde yıllık bazda izlenen dönemsel gerileme etkili oldu. Kasım 2024 döneminde %47,1 olan yıllık TÜFE artışı göz önüne alındığında bütçe gelirlerinde reel bir gerileme olduğu görülüyor. Alt gelir kalemlerine baktığımızda: Gelir vergisi gelirleri kasım ayında 168 milyar TL ile yıllık bazda %118 oranında artış gösterirken, kurumlar vergisi gelirleri ise 185,1 milyar TL ile yıllık %31 oranında düşüş kaydetti. Kasım 2023 döneminde kurumlar vergisi tahsilatlarında izlenen dönemsel yükseliş, bu yılın aynı ayında yıllık bazda düşüş yaşanmasında etkili oldu. Öte yandan, İç talebi yansıtan önemli kalemlerden biri olan dahilde alınan KDV gelirleri Kasım 2024 döneminde 104,4 milyar TL ile bir önceki yılın aynı dönemine göre %101 artarken, ÖTV gelirleri ise kasım ayında yıllık %37 artışla 140,5 milyar TL oldu. Diğer taraftan iç talep dinamiklerini yansıtan bir diğer önemli kalem olan dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV gelirlerinde ise kasım ayında yıllık %8’lik zayıf bir yükseliş yaşandı.
Harcamalar tarafında ise yıllık %42,5 oranında bir artış yaşandığı dikkat çekiyor. Faiz dışı harcamalarda yıllık %40,5 oranında yükseliş görülürken, alt kalemlere baktığımızda mal ve hizmet giderleri ile sermaye giderlerinin yıllık bazda sırasıyla %57,9 ve %32,5 artış kaydettiği izleniyor. Personel giderleri yıllık %81,8 artarken, cari transferler ise %44,6 oranında bir yükseliş kaydetti.
Bütçe dinamiklerindeki mevsimsel etkileri de gözeterek aralık ayında bütçenin yaklaşık 640 milyar TL düzeyinde bir açık vermesini bekliyoruz. Dolayısı ile 2024 yılı bütçe açığının 1,9 trilyon TL (GSYİH’nın %4,3’ü) civarında oluşmasını ve 2,15 trilyon TL olan resmi tahminin altında kalmasını bekliyoruz. Bu yıl için öngörülen yaklaşık 1 trilyon TL tutarındaki deprem harcamasının büyük kısmının yılın son döneminde tahakkuk etmesi ile bütçe açığının, geçtiğimiz yılın aralık ayında olduğu gibi, yılın son ayında önemli bir artış kaydetmesini ve OVP tahminlerine yakın bir yere taşınmasını beklemekteyiz. Diğer yandan, mevsimsel etkilerin de aralık ayı bütçe açığını yukarı taşımasını bekliyoruz. Bütçe açığının 2025 yılını ise 1,61 trilyon TL (GSYİH’nın %2,7’si) düzeyinde tamamlayacağını ve resmi tahminlerin altında kalmaya devam edeceğini tahmin ediyoruz. 2025 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Teklifi’ne göre gelecek 2025 için 14,7 trilyon lira gider ve 12,8 trilyon lira gelir karşılığında bütçe açığının 1,9 trilyon lira (GSYİH’nın %3,1’i) seviyesinde oluşacağı tahmin ediliyor.
Grafikler
Grafikler
Bütçe göstergeleri (12-aylık kümülatif, milyar TL)
Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım
Bütçe Dengesi ve Faiz Dışı Denge (GSYİH oranları, %)
Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım