Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi – Aralık 2024

İçerikler

Aralık ayında merkezi yönetim bütçesi 829,2 milyar TL açık verirken, faiz dışı açık ise 754 milyar TL oldu. Böylelikle merkezi yönetim bütçesi 2024’te 2,1 trilyon TL’lik rekor açık vererek 1,9 trilyon olan kurum tahminimizin hafif üzerinde oluşurken, Orta Vadeli Program’da belirtilen 2,15 trilyon TL bütçe açığı tahmini paralelinde gerçekleşti. Faiz dışı denge ise 2024 yılında 835,7 milyar TL açık verdi.

Bu yıl için öngörülen yaklaşık 1 trilyon TL tutarındaki deprem harcamasının büyük kısmının yılın son ayında tahakkuk etmesi ile birlikte bütçe açığı önemli bir artış kaydetti. Bütçe giderleri Ekod4 sınıflandırmasında yer alan üç ana kalemden deprem harcamalarının büyük bölümünün muhasebeleşmesini takip edebiliyoruz.  Bu kalemlerden “Sınıflandırmaya Girmeyen Diğer Kurum, İşletme ve Hane Halkına Yapılan Sermaye Transferleri” kalemi kasım ayındaki 471 milyon TL tutarından aralık ayında yaklaşık 550 milyar TL’ye yükselirken, “Sınıflandırmaya Girmeyen Diğer Hazine Yardımları” kaleminde ise 722,4 milyon TL’lik bir harcama görülüyor. “Sınıflandırmaya Girmeyen Hane Halkı ve İşletmelere Yapılan Diğer Transferler” kaleminde ise kasım ayında 251,2 milyon TL’lik giderin ardından aralık ayında 6,4 milyar TL’lik bir harcama öne çıkıyor.

Bütçe giderleri genelinde ise aralık ayında yıllık %22,3 artış yaşandı. Faiz dışı harcamalarda yıllık %20,6 oranında yükseliş görülürken, alt kalemlere baktığımızda mal ve hizmet giderleri ile sermaye giderlerinin yıllık bazda sırasıyla %82 ve %20,5 artış kaydettiği izleniyor. Aralık ayında personel giderleri yıllık %85 artarken, cari transferler ise %38,8 oranında bir yükseliş kaydetti. Ayrıca, personel giderlerinin 2024 yılı genelinde 2023 yılına kıyasla %101 oranında artış gösterdiği dikkat çekiyor.

Bütçe gelirlerinde bu dönemde yıllık %60,4 artış olurken, Aralık 2024 döneminde %44,4 olan yıllık TÜFE artışı göz önüne alındığında bütçe gelirlerinde reel bir artış olduğu görülüyor. Alt gelir kalemlerine baktığımızda: Gelir vergisi gelirleri aralık ayında 183,3 milyar TL ile yıllık %122,6 yükselirken, kurumlar vergisi gelirleri ise 20 milyar TL ile yıllık %1,6’lık zayıf bir artış gösterdi. Aralık 2023 döneminde kurumlar vergisi tahsilatlarında izlenen dönemsel yükseliş, bu yılın aynı ayında izlenen zayıf performansta etkili oldu. Öte yandan, iç talebi yansıtan önemli kalemlerden biri olan dahilde alınan KDV gelirleri Aralık 2024 döneminde 89 milyar TL ile bir önceki yılın aynı dönemine göre %82,3 artarken, ÖTV gelirleri ise aralık ayında yıllık %48,2 artışla 172,9 milyar TL oldu. İç talep dinamiklerini yansıtan bir diğer önemli kalem olan dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV gelirlerinde ise aralık ayında yıllık %25 oranında bir yükseliş izlendi.

2025 yılı bütçe açığı tahminimiz 1,61 trilyon TL (GSYİH’nın %2,7’si) düzeyinde. Enflasyonla asıl mücadelenin verileceği 2025 yılında, maliye politikasının artan eş güdüm içinde uygulanması ve mali konsolidasyonun sağlanmasının enflasyon ve büyüme arasındaki denge açısından belirleyici olacağı görüşündeyiz.

Grafikler

Bütçe Göstergeleri                                      

(12-aylık kümülatif, milyar TL)

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım

Bütçe Dengesi ve Faiz Dışı Denge

(GSYİH oranları, %)

Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım