Merkezi Yönetim Bütçe Dengesi – Ağustos 2024

İçerikler

Merkezi yönetim bütçesi ağustos ayında 129,6 milyar TL açık verirken, faiz dışı açık ise 32,5 milyar TL oldu. Geçen yılın aynı ayında 51,3 milyar TL bütçe fazlası ve 138,4 milyar TL faiz dışı fazla kaydedilmişti. Ağustos verileri ile birlikte 12 aylık bütçe açığı 1,97 trilyon TL’ye yükselirken, 12 aylık faiz dışı açık ise 926,6 milyar TL’ye yükseldi. Ocak – Ağustos döneminde bütçe açığı 973,6 milyar TL, faiz dışı açık ise 209,5 milyar TL oldu.

Ağustos ayında bütçe gelirlerinde, kurumlar vergisinden kaynaklanan baz etkisi ve ötelenen beyanname süreleri nedeniyle yıllık bazda %13’lük görece düşük bir artış yaşandı. Ağustos 2024’te %52 olarak gerçekleşen yıllık TÜFE artışı göz önüne alındığında reel bir gelir kaybının oluştuğu izleniyor. Bütçe gelirlerinin alt kalemlerine baktığımızda: Kurumlar vergisi gelirleri ağustos ayında yıllık %87 oranında bir daralma gösterirken, gelir vergisi gelirleri ise yıllık %100 artış kaydetti. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde kurumlar vergisi gelirleri, deprem nedeniyle tahsil edilen ek vergiden dolayı önemli artış göstermişti. Öte yandan, İç talebi yansıtan önemli kalemlerden biri olan dahilde alınan KDV gelirleri Ağustos 2024 döneminde 87,8 milyar TL ile bir önceki yılın aynı dönemine göre %72 artarken, ÖTV gelirleri ise ağustos ayında yıllık %23 artışla 128,2 milyar TL oldu. Diğer taraftan iç talep dinamiklerini yansıtan bir diğer önemli kalem olan dayanıklı tüketim mallarından alınan ÖTV gelirlerinde yıllık ise %75’lik bir yükseliş yaşandı.

Harcamalar tarafında ise yıllık %45,8 oranında bir artış yaşandığı dikkat çekiyor. Faiz dışı harcamalarda yıllık %52,1 oranında bir yükseliş görülürken, alt kalemlere baktığımızda mal ve hizmet giderleri ile sermaye giderlerindeki sırasıyla yıllık %36,7 ve %106,5 oranlarındaki artışların ana faktörler olarak öne çıktığı görülüyor. Personel giderleri yıllık bazda %77,7 artarken, cari transfer ise yıllık %61,5 oranında bir yükseliş kaydetti.

Yıl sonu bütçe açığı tahminimizi 2 trilyon TL düzeyinden (GSYİH’nın %5,2’si) 1,86 trilyon TL’ye (GSYİH’nın %4,8’i) revize ettik. Ay başında açıklanan 2025 – 2027 yıllarına ilişkin Orta Vadeli Program’da (OVP) 2024 bütçe açığı tahmininin 2,6 trilyon TL’den (GSYİH’nın %6,4’ü) 2,1 trilyon TL’ye (GSYİH’nın %4,9’u) çekildiğini takip ettik. OVP’de 2025 tahmini ise GSYİH’nın %3,1’i ile bu yıla göre daha sıkı bir maliye politikası hedefine işaret ediyor.

Enflasyonla mücadele açısından maliye politikasının desteğinin oldukça önemli olduğu görüşündeyiz. Bu yıl mali desteğin sınırlı kaldığını gözlemlemekle birlikte, 2025 yılında bu tarafta daha fazla sıkılaşma görmeyi bekliyoruz. Dezenflasyon sürecinin henüz yeni başladığını ve 2025 yıl sonu tahminlerinin de yüksek bir enflasyon düzeyini işaret ettiğini unutmamak gerekiyor. Bu noktada, faiz indirimlerinin başlayacak olmasının para politikasının gevşeyeceği anlamına gelmediğini ve indirimlerin bir gevşemeden ziyade bir ayarlama minvalinde olacağını hatırlatmakta fayda görüyoruz. Dolayısı ile para politikasında sıkılık korunurken maliye politikasının gerekli vergi düzenlemeleri ile iç talep unsurlarının dengelenmesi noktasında daha fazla destek vermesi gerektiği görüşündeyiz.

Grafikler

Bütçe göstergeleri (12-aylık kümülatif, milyar TL)

 Kaynak: Hazine ve Maliye Bakanlığı, Tacirler Yatırım